Nitel Araştırmada Geçerlik Ve Güvenirlik: Kuramsal Bir İnceleme

Sponsorlu Bağlantılar
Ölçülmek istenen şeyin ne derece doğru bir şekilde ölçüldüğü geçerlik kavramıyla ifade edilir. İkinci özellik ise, farklı durumlar da dâhil olmak üzere her kullanıldığında benzer sonuçları verebilmesi gerekir, bu da güvenirlik kavramıyla ifade edilir.
Geçerlik, bir ölçmedeki bilginin güvenilirliğini ölçen bir kavramdır. Geçerlik bir ölçme aleti veya uygulamalarının yapılan ölçmenin gerçekten neyi ölçtüğüne dair doğru bir şekilde ölçtüklerinin ölçümüdür. Geçerli bir testin, araştırmacıların amacına uygun olarak doğru sonuçlar vermesi gerekir. Geçerlik, güçlü bir çıkarımın yapılmasının sağlanması için önemli bir özelliktir. Güvenirlik ise bir ölçmedeki bilginin birbirinin aynısını tekrarlayabilmesi veya devam ettirebilmesi üzerine kurulmuş bir kavramdır. Testin farklı zamanlarda tekrarlanması durumunda ortaya çıkan sonuçların dağılımına bakılarak hesaplanır. Güvenilirlik, bir ölçme aracının doğru ve tutarlı sonuçlarının sağlanmasına yardım eder.
İç güvenirliği sağlamak için, • verilerin yorumsuz sunumu • birden fazla araştırmacı kullanımı • gözlemlerin görüşmelerle onaylanması • analizde başka araştırmacı kullanımı • önceden oluşturulmuş ayrıntılı kavramsal çerçeveye bağlı veri analizi • üçgenleme/çeşitleme gibi yöntemleri uygulamak gerekir.
Nitel araştırmalarda güvenirlik sağlamak için, araştırmacılar öncelikle geçerlilik ve dürüstlük konularında kararlı bir tutum almalıdır. Bunun için araştırmacıların bilgi, beceri ve deneyimi hiyerarşik olarak kendilerine ait olmalı ve araştırmada yanlış objektiflik anlayışının önüne geçmeli; niteliğini koruyacağından emin olmalıdır. Nitel araştırmada kaynak tarama ve veri toplama iletişim kurmanın ötesinde etkileşim ve ortak çalışmalar da dahil edilmelidir. Bir araştırmacı, herhangi bir değişikliğe veya bazı problemlere karşı araştırmaya hedef koymalı ve farklı kültürleri tanımaya ve bunları kavramaya çalışmalıdır. Verilerin toplanması sırasında, araştırmacılar gerçeğe uygun şekilde, bias ya da ön yargısızlıkla çalışmalıdır. Veriler temel analiz kurallarına göre toplanmalı ve sistematik bir biçimde belgelenmelidir. Araştırmacılar, tüm verileri elde etmeden önce nihai sonuçların çıkarılmasını önlemelidir. Farklı veri toplama teknikleri denenmeli ve raporların referanslarıyla desteklenmesi sağlanmalıdır. Her veri toplama aşaması özenle analiz edilmelidir ve herhangi bir değişiklik, kontrol edilmeden geri dönüşümü önlenmelidir. Sık sık sonuçların mümkün olan en iyi şekilde paylaşılması sağlanmalıdır ve veri toplama ve analiz süreci kesintisiz olarak izlenmelidir. Ayrıca, herhangi bir etkiye rağmen, veri güvenli ve kolay erişilebilir yerde depolanmalıdır.
Nitel araştırmalarda genellikle gözlem, yapılandırılmış veya yarı yapılandırılmış görüşme, odak grup görüşmesi, söylev ve metin analizi gibi veri toplama yöntemleri kullanılmaktadır.
Veri analizi, bir konuyu daha önce saptanmamış bir şekilde inceleyen araştırmalarda kullanılan bir yöntemdir. Veri analizi, nitel aramada özellikle değerlendirme çalışmalarında kullanılır. Nitel data yani kalitatif veriler elde etmek için alışılagelmiş araştırma yöntemlerinden (interview ve anket gibi) yararlanılır. Nitel veri analizi, bu verileri işlemek, metinleri tarayarak temel anlamlar ve anlamsal özellikleri çıkarmak ve sonuçları değerlendirmek için entegre veri yönetim yazılımlarının kullanımı ile gerçekleştirilir. Örneğin, nitel aramada veri analizi yaparken, anket veya görüşme verileri üzerinde yoğunlaşma yöntemi, sentez yöntemi, kodlama yöntemi, eşleştirme yöntemi ve kişiselleştirme yöntemi gibi teknikler kullanılabilir.
Nitel araştırma yöntemi, bir şemsiye isim olarak kendi içinde birbirinden farklı çok sayıda nitel araştırma yöntemini bünyesinde barındırır. Nitel araştırma yöntemleri bir veri toplama tekniği olmayıp farklı veri toplama tekniklerini kullanabilen, analiz edebilen metotlar olarak tanımlanır.
Nitel araştırma yöntemi, bir çalışmayı anlamak ve daha yakın bir anlayış kazanmak için kullanılan derinlik ve doğruluk sunan bir araştırma yöntemidir. Nitel araştırma, benzetimsel ya da karşılaştırmalı araştırma yöntemlerinden farklı olarak, nitel yaklaşımı takip eder. Nitel araştırma, çoğunlukla sözlü görüşmeler ve hayattaki örneklerin analizi gibi durumlarla öznel olarak toplanan veriler kullanarak gerçekleştirilir. Bunun yerine, araştırmacı bir ya da daha fazla kişiyle doğrudan etkileşim halinde olma ve onların konuşmalarını gözlemleme gibi nitel teknikler kullanarak veriler toplanır. Anketler, gözlemler, kavramsal analizler, mevcut literatür ve uzmanların görüşleri gibi farklı nitel araştırma yöntemleri de kullanılabilir.
Bu desenler; kültür analizi, olgubilim, kuram oluşturma, durum çalışması ve eylem araştırmasıdır.
1. Doğrusal Kontrol Deseni: Bu tür bir araştırma, belli bir zamanda veya zaman aralığında değişmeyen değişkenlerin etkilerini ölçmek için yapılır. 2. Karşılaştırmalı Kontrol Deseni: Bu tür bir araştırma, kontrol durumuyla farklı durumlar arasındaki farkları ölçmeyi amaçlar. 3. Gözlemsel Araştırma Deseni: Bu tür bir araştırma, çoğunlukla sosyal bilimler alanlarında, çoklu değişkenlerin etkinliklerini karmaşık ilişkilere ayırmak için kullanılır. 4. Anket Deseni: Bu tür veri toplama yöntemi, özellikle saha çalışmaları için çok yaygın olarak kullanılır ve anketlere cevap verenlerin görüşlerini toplamaya yöneliktir. 5. Çözümlemeli Desen: Bu tür araştırmanın temel amacı, bireylerin davranışlarını ve sonuçlarını anlamak ve analiz etmektir. 6. Yöntem Deseni: Bu tür bir araştırma, araştırma yöntemlerinin seçiminden sorumludur ve en uygun yöntemi nasıl kullanacağını belirleyebilmek için kullanılır.
Nitel araştırma; niçin, nasıl, ne şekilde gibi sorulara cevap bulmak amacı ile kullanılır. Nitel araştırmanın amacı insanın kendi toplumsal yaşamını nasıl oluşturduğunu anlama ve içinde bulundukları dünyayı nasıl algıladıklarını yorumlamaktır.
Nitel araştırma, öznel olarak kabul edilen yaklaşımları kullanarak sorun veya gereksinimleri incelemek için kullanılan bir yöntemdir. Nitel araştırmalar, özellikle insan davranışlarını ve bilimsel ve teknolojik arka planı olmayan sosyal süreçleri anlamaya yardımcı olmak için kullanılır. Nitel araştırmanın temel amacı, problemlerin dinamiklerini anlamaya ve çözüme ulaşmak için gerekli tavsiye veya önerileri hazırlamaya yardımcı olmaktır.
Nitel araştırmaların, literatürde sık sık sözü edilen altı özelliği vardır: (1) doğal ortama duyarlılık, (2) araştırmacının katılımcı rolü, (3) bütüncül yaklaşım, (4) algıların ortaya konması, (5) araştırma deseninde esneklik, (6) tümevarıma dayalı analiz.
Nitel araştırma özelliği, bir anketi oluşturan veya uygulayan kişi için çok önemli bir araçtır. Nitel araştırma, kalitatif yöntemlerle irdelenen ve yorumlanan tabanlı yöntemlere dayanır. Nitel araştırma veri toplama teknikleri arasında görüşme, mülakat, deney ve inceleme gibi özel nitel yöntemleri kullanır. Bu yöntemler, kullanıcıların veya katılımcıların konuya ilişkin deneyimlerini, anılarını, değerlerini, kanılarını ve görüşlerini özetlemek için güvenilir bilgi toplamak ve anlamak için kullanılır. Nitel araştırmalar, kullanıcının sahip olduğu bilgileri veya güvenlik altyapısının doğruluğunu test etmek amacıyla da kullanılabilir. Nitel araştırma, kullanıcılar arasında içsel bağlantıları ortaya çıkarmak ve analiz etmek için yararlıdır.
Bir ölçeğin kullanış amacına uygunluğunun derecesini geçerlilik belirler. Ayrıca, bir ölçme aracı ölçmek istediği özelliği tutarlı olarak ölçebilmelidir. Ölçeme işlemi aynı şartlar altında aynı ölçekle tekrarlandığında aynı sonuçları verebilmelidir. Bu özelliği güvenirlik olarak adlandırılır (Ergin, 1995).
Ölçeklerin güvenirliği ve geçerliliğini sağlamak için öncelikle, arama stratejisi ve ölçme aracının tasarlanması sırasında belirli standartlar kullanılmalıdır. Ölçeğin her bir maddesinin yüksek derecede korelayıcı olması, ölçeğin anlamlı sonuçlar verebilmesi için önkoşuldur. Ayrıca, ölçek kalibrasyonu, katılımcılara daha objektif bir şekilde puanlama yapabilmeleri için tüm ölçek öğelerinin, doğru ölçeklenmesini sağlamak için farklı pozisyonlarda sorulmalıdır. Son olarak, ölçeğin güvenilirliği de, katılımcıların tekrar uygulamadan elde edilen sonuçların tutarlılığını saptamak için, ölçek için Cronbach Alfa Testi gibi teknikler kullanılarak ölçülebilir.