Sıfır Atık Yönetmeliği

Sponsorlu Bağlantılar
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, mahalli idareler ve EK-1 listede tanımlı diğer yerler ile gönüllülük esasına dayalı olarak sıfır atık yönetim sistemini kurmak isteyenler için sıfır atık yönetim sisteminin kurulmasına, izlenmesine, sıfır atık belgesi düzenlenmesine ilişkin esasları kapsar.
Sıfır Atık Yönetmeliği, küresel ısınmadan ve hava kirliliğinden korumaya yönelik ekolojik yaklaşımın bir parçası olarak atıkların üretiminden alınması, kullanılması, geri dönüşümlenmesi, atılması, fiziksel geri kazanımı ve ticari değerin artırılmasıyla ilgili yönetmeyi tanımlayan, 2017 yılında yürürlüğe giren bir AB düzenlemesidir. Yönetmelik, çevre bakımından sorumlu olduğu açıkça belirtilen şirketleri yönetmeye yönelik özel öneriler ve bilgilendirmeler içerir. Bu öneriler arasında; zamanı geldiğinde atıkları üretmek, azaltmak ve geri dönüşüm etmek, seçilen sirkülasyon modellerinde kaliteyi artırmak ve verimlilik artışı sağlamak için uygun ürün tasarımı tekniklerini kullanmak, enerji verimliliğini artırmak, hammadde taşımacılığını optimize etmek ve geri kazanılmış ürünlerin satışını arttırmak gibi öneriler ve bilgiler barındırır.
Temel seviyede sıfır atık belgesine sahip yerlerden; il belediyeleri ve nüfusu elli binin üzerindeki ilçe belediyeleri, organize sanayi bölgeleri, alışveriş merkezleri, havalimanları, tren ve otobüs terminalleri, limanlar ile 50 oda ve üstü konaklama kapasiteli işletmeler gümüş, altın veya platin sıfır atık belgesi ...
Sıfır atık belgesi, Türkiye'deki çevre ve üretim süreçlerinde kapsamlı bir düzenleme getirdiği için; kamu kurum ve kuruluşlarına, özel sektör müesseselere, gıda üretim endüstrisine, çevre kuruluşlarına, akademik çalışmalara ve diğer üretim faaliyetlerine zorunlu olarak sunulmaktadır.
“(4) Bina ve yerleşkelerin, sıfır atık yönetim sistemini kurarak EK-1'de yer alan uygulama takvimi doğrultusunda sıfır atık belgesi almaları zorunludur.
Hayır, sıfır atık sistemi zorunlu değildir. Ancak, çevre dostu sistemler oluşturmak için önerilir ve bu sistemler sürdürülebilir bir yaşam sürdürülmesine yardımcı olur.
Sıfır atık; israfın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, meydana gelen atık miktarının azaltılmasını, etkin toplama sisteminin kurulmasını, atıkların geri dönüştürülmesini kapsayan; “atık önleme yaklaşımı” olarak tanımlanıyor.
Sıfır atık, kullanılmış malzemelerin ya da ürünlerin kaynağa geri dönüşü ile sürece yeniden değer katan çevresel maliyetleri en aza indirerek artan maliyete ve yüksek atık miktarlarına karşı verilen bir mücadele stratejisidir. Sıfır atık ilkesi; tüketimden endüstrilerin yeteneğine, ticari işlemlerden arıtıma kadar çevreyi korumak ve toplulukları desteklemek için planlamaları, yöntemleri ve pratikleri içerir. Sıfır atık, üretim sistemlerinin tasarımlarını değiştirmeyi ve yeniden tasarlamayı amaçlar; üretimden kullanıma giden malzemelerin azaltılmasını ve kullanılan materyallerin yeniden kullanımını sağlayarak bir sürdürülebilirlik çemberi oluşturmak için. Bu yaklaşım, atık üretmekten ziyade artık malzemelerin kaynağa geri dönüşünü destekler.
Geri dönüştürülebilir atıklar (karton, cam, metal ambalaj atıkları) Evlerden çıkan tehlikeli atıklar (piller, boya kutuları, ampuller vb.) Ticari ve kurumsal atıklar (iş yerleri, okullar ve diğer kamu binalarından gelen atıklar) Bahçe, hal ve pazar yeri atıkları (yeşil atıklar)
Atık türleri genellikle üç gruba ayrılır: biyolojik atıklar, kimyasal atıklar ve fiziksel atıklar.
“Sıfır Atık”, israfın önlenmesini, kaynakların daha verimli kullanılmasını, oluşan atığın miktarının azaltılmasını, etkin toplama sisteminin kurulmasını, atıkların geri dönüştürülmesini kapsayan atık önleme yaklaşımı olarak tanımlanan bir hedeftir.
1. Üretimin Maliyeti Azaltarak Sıfır Atığa Ulaşmak: Üreten şirketlerin, sürdürülebilir üretim için daha verimli malzemeler kullanarak üretim maliyetlerini azaltması ve sıfır atık ilkesine ulaşmasına yardımcı olmak üzere yeni teknolojileri kullanmalarını sağlamaları gerekir. 2. Üretkenlik İyileştirmeler: Üretkenlik ölçümlerinde artışa yönelik değişiklikler ve iyileştirmeler ile işletmelerin etkinliklerini artırmak ve atıkları azaltmak için zaman ve kaynakların etkili bir şekilde kullanılmasını sağlamak önemlidir. 3. Atık Kaynaklarının Minimize Edilmesi: Üretim fabrikaları, atık kaynaklarını sıfıra indirmek için doğrudan kontrol edilebilecek tüm hareketleri ve süreçleri ele almak durumundadır. 4. Atıkların Değerlendirilmesi ve Geri Dönüşümü: Mümkün olduğunda, geri dönüşümü sağlayacak biçimde atıkların ayrıştırılması ve artan miktarlarda yeniden kullanılabilir atık materyalleri toplanmasına özen gösterilmelidir. 5. Kullanılan Teknolojinin Güncellenmesi: Şirketler, üretimlerindeki mevcut teknolojilerin en verimli duruma getirilmesine odaklanmalı ve sıfır atık hedeflerine ulaşmak için ar-ge ve inovasyondan faydalanmalıdır.
Çevre Kanununda 24/12/2020 tarihli Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren değişiklikle “Sıfır atık yönetim sistemini kurmayanlara ve/veya kurduğunu belgeleyemeyenlere 20.000 Türk lirası idari para cezası verilir.” Hükmü getirilmiştir.
Sıfır Atık Belgesi alınmazsa, çevresel olarak duyarlı ürünlere duyarlı olmayan üreticiler tarafından üretilmiş ürünlerin anlaşılır bir biçimde tanımlanması ve tüketicilerin bunları algılamalarını önlemek amacıyla, ürün atıklarının sıfıra indirilmesini sağlamak için ortaya konmuş olan ulusal ve uluslararası belge programlarına uyumsuzluk halinde kuruluşlar sıfır atık belgesi alamayacaktır. Bu durum, çevreci ürünlerin tüketimine yönelik desteği azaltmaya ve ürün atıklarının ciddi bir biçimde artmasına neden olacaktır. Aynı zamanda, sıfır atık belgesi almamış şirketler tarafından üretilen ürünler doğaya ve insan sağlığına zarar verebilecek kimyasallar içerebilir veya üretim süreçleri doğaya zarar verecek biçimde gerçekleştirilebilir. Bu nedenlerle, çevresel olarak duyarlı ürünlerin pazarda tercih edilme oranının düşmesi, çevresel olarak kalitesiz ürünlerin tercih edilmesine neden olabilir.
«Sıfır Atık Bilgi Sistemine» «https://ecbs.cevre.gov.tr/» adresinden veri girişi yapılabilmektedir. «Hesap (Firma, Kurum)» butonuna basılır. Açılan sayfadaki «Hesap Bilgileri» kontrol edilir. «Tamam» butonuna basılır.
Sıfır atık veri girişinin, verileri kaydederek etkin bir şekilde yönetebilmek için iki ana yolu bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, kullanıcıların özel alanlar oluşturup bu alanlara veri girişlerini yapmasıdır. Böylece, kullanıcılar kolaylıkla verilerinin kontrolünü sağlayabilir ve herhangi bir kayıp yaşamadan sağlıklı çalışmalar yapabilir. İkinci yöntem ise sıfır atık veri girişinin her bir veriyi güvenli bir şekilde saklamak için bir veritabanına kaydetmesidir. Bu sayede, veriler kaybolmadan sürekli bir şekilde güvenli bir biçimde depolanabilir. Bu iki yöntem arasından seçim yapılarak sıfır atık veri girişi yapabilirsiniz.