Her yana doğru kıvrık olan bir cismin ne başlangıcı olur, ne de sonu; bu nedenle onun üstünde yön bulmak zormuş gibi gelir. Buna karşılık Dünya’nın, bir koordinat sisteminin geçmesine olanak sağlayacak iki sabit noktası vardır; bunlar Kuzey Kutbu ile Güney Kutbu’dur. Kutupların üstünden Dünya’yı boyuna dolaştığı varsayılan çemberler olan boylam çizgileri (meridyenler) geçirilmiştir. Uluslararası bir anlaşmayla Londra yakınlarındaki Greenwich’te bulunan bir gözlem evinin üstünden geçen boylam çizgisi sıfır ya da başlangıç meridyeni olarak kabul edilmiştir. Bundan önce her ülkenin sıfır noktası ayrıydı. Örneğin, 17.yüzyılda Kanarya Adaları’ndaki Ferro’dan ,18.yüzyılda Paris’ten ve Petersburg yakınlarındaki Pulkova’dan geçen meridyenler ayrı ayrı sıfır boylamı olarak kullanılmıştı. Başlangıç meridyeninden hem batıya, hem de doğuya doğru 180’er derece sayılarak boylam çizgilerinin buralardan geçeceği düşünülmüş, aralarındaki açı farkı Greenwich’e göre doğu ve batı olarak belirtilmeye başlanmıştır.
Bunun dışında yerküre, kutuplara teğet olan iki düzleme koşut bir dizi enlem çizgisiyle de (paralel) kesilmiştir. Burada Ekvator sıfır paralelini oluşturmuş, onun kuzeyinde ve güneyinde 0-90 derece arasında paraleller çizilmiştir. Bir yerin paraleli, yani coğrafi enlemi, ufuk çizgisi üstündeki Kutup Yıldızı’na bakarak hesaplanabilir. Kuzey Kutup noktasında bu yıldız tam tepede, Ekvator’da ise hemen ufuk çizgisinin üstünde bulunur. Uygulamada, örneğin deniz üstünde, sekstant denen araçla Güneş’in ufuktan yüksekliği ölçülür ve eldeki tablolardan hangi coğrafi enlem üstünde bulunduğuna bakılır.
Hangi boylam üstünde bulunduğunun hesaplanması biraz daha karmaşıktır ve ilke olarak zaman farklarının karşılaştırılmasına dayanır. Bir meridyen, Dünya’nın ekseni üstünde 24 saatte tam bir dönüş yapar. Yani 360 derecelik bir dönüş 24 saatlik bir zamana eşit olur. (Buna göre 15 derecelik dönüş bir saate, 1 derecelik dönüş ise 4 dakikaya eşit olmaktadır.) Başka bir deyişle, coğrafi boylam zaman ile ifade edilebilir. Boylamı belirleyebilmek için, bulunulan yerin öğlen tam 12’deki yerel saatini bilmek gerekir. Bunun yanında, başka bir meridyenin saatini de bilmek önemlidir. Burada Greenwich’den geçen sıfır boylamı kullanılır. Aradaki fark o yerin doğu ya da batı boylamını verir. Ortaçağın sonlarına doğru saatin bulunması, yüzyılımızda ise Dünya saatinin radyo dalgalarıyla duyurulması, yön bulma işlemlerini önemli ölçüde kolaylaştırmıştır.