Böbreklerin üst kısmında bulunan iki küçük bezdir. Zengin kan damarları taşıyan bu bezler yapı ve fonksiyon bakımından iki kısma ayrılırlar. a. Kabuk kısmı (= Adrenal Korteks) : Bu kısımdan salınan hormonların en önemlileri kortizol ve aldosterondur. Bu salgıyı hipofizden gelen ACTH uyarır. Kortizol; Protein ve şeker metabolizmasını düzenler. Yağ metabolizmasında az da olsa etkilidir. Kas hücrelerinde amino asitleri, yağ dokularından yağ asitlerini serbest hale getirir. Böylelikle açlık ve diğer stresli durumlarda gereken enerji glikoz yerine öncelikle yağ asitlerinden elde edilir. Bu sayede kandaki glikoz seviyesi korunmuş olur. Ayrıca protein ve yağlardan glikoz sentezlenmesini de uyarır. Aldosteron; böbreklerden Na+ ve Cl– iyonlarının geri emilmesini hızlandırarak K+ iyonlarının ise atılmasını sağlayarak tuz ve su dengesini düzenler. Yetersizliğinde, kanda fazla K+ birikir ve deri tunç rengini alır (Addison hastalığı). b. Öz Bölgesi (Adrenal medulla) : Buradan salgılanan epinefrin (adrenalin), sempatik sinirleri çalıştırarak; Kalp atışlarını hızlandırır, Kan basıncını yükseltir. Saç ve vücut kıllarını dikleştirir. Göz bebeklerini büyütür. Karaciğer ve kaslarda glikojenin glikoza dönüşümünü (yıkımını) uyarır. Bunların sonucunda; Beyne daha fazla kan gider. Kanın pıhtılaşma süresi kısalır. Vücutta yorgunluğa karşı dayanıklılık artar. Hipofizin ACTH salgılaması uyarılır. Kan şekeri artar.
|
Soğuk, ağrı ve bazı ilaçlar epinefrin salgısını fazlalaştırır. |
Nörepinefrin (Nöradrenalin) ise; kan damarlarını daraltarak kan basıncını yükseltir.